Ülkemizin İnovasyon Karnesinin Çin, ABD, AB ve İsviçre Bağlamında Değerlendirilmesi
Öncelikle, makro yaklaşım ile dünyaya bir bakıp, inovasyon alanında başarılı ülkeler neyi farklı yapıyorlar ki biz de ülkemiz için örnek alalım istiyorum. İnovayson alanında ilk MBA programını açan Yeditepe Üniversitesi ‘knowledge and Innovation’ programında 2010-2014 yılları arasında verdiğim temel inovasyon dersinde, yüksek lisans öğrencilerim ara sınav yerine 2007 den bu yana yayınlayan ‘Global Innovation Index(GII)’ [1] isimli bir rapordan, küresel inovasyon indeksini incelerler ve bu indeksten seçtikleri bir ülke ile Türkiye’yi karşılaştırarak, ne yapmalıyız diye önerilerini sunarlardı. Bu sebeple, ilk olarak bu indeks ile inovasyon karnemize bakalım istiyorum.
GII oluşumu, Cornell Universitesi, INSEAD, ve Dünya Fikri Haklar Örgütü (The World Intellectual Property Organization (WIPO)) ile Birleşemiş Milletler tarafından 2007 yılından bu yana ülkelerin inovasyon karnelerini yayınlıyor. 2016 yılından itibaren bu raporun kamu kurumların değerlendirmelerinde de referans alındığını gördüm. Artık ülke olarak ölçülebilir bir hedefimiz var. Raporda yer alan 127 ülke ile kendimizi kriter bazında karşılaştırabiliyoruz. Öncelikle Türkiye’ nin genel performansını değerlendirelim istiyorum. 2007 yılında 45 inci sırada yer alırken, aradan geçen yıllar boyunca 74 üncü sıralara inmiş ve 2017 de yeniden 43 üncü sıraya çıkmış durumda. Her yıl yayınlanan raporlarda kullanılan verilerin, bir yıl önceki yılın resmi rakamlarının sonuçları olduğunu unutmayın lütfen. Okuduğunuz rakamlar kaçıncı olduğunu gösteriyor ve rakam büyüdükçe Türkiye’nin performansı düşüyor diye anlayın. Türkiye 2007 yılında başladığı yere geri dönmüş görünüyor. On sene kaybetmiş bir ülkenin vatandaşı olarak bu grafik içimi acıtıyor.
Şimdi kriterler bazında ve Global İnnovasyon Endeksi’ninde 2011 den bu yana sürekli birinciliğini koruyan İsviçre ile Türkiye skorlarını detay bazda karşılatıralım. 2017 raporunda Romanya, Yunanistan ve Rusya ile 42-45 arasında yer alıyor. Bu ülkeleri görmüş bir kişi olarak, içimin yanması artıyor.
GII-2017 raporundaki değerlendirmelere, hangi kriterler dikkatte alınıyor sorusunu cevaplayarak devam edelim. GII değerlendirmesi GİRDİ ve ÇIKTI olarak 2 ana başlıktaki eşit ağırlıklı kriterler ile yapılıyor. GİRDİ başlığında 5 Alt başlık var. GII indeksi hesaplanırken 30 adet ulusal, uluslararası veri kaynağı yanında, her yıl yenilenen danışman komitesi tarafından hazırlanan 5 anket sonuçları kapsanıyor. Bu kriterlerin alt kriterleri ve açıklamaları için referans da veridiğim web sitesini incelemenizi önererek, ilerlemek istiyorum.
Aşağıdaki tabloda bu başlıklar altındaki 2011 den bu yana sürekli birinciliğini koruyan İsviçre ile Türkiye skorlarını ve puanını göreceksiniz. (Sıralamada az iyi, puanda çok iyi anlamına geliyor.)
İsviçre (2017) | Türkiye (Yıllar) | |||
Kriterler | 2017 Sırası | 2017 Puanı | 2017 Sırası | 2017 Puanı |
TOPLAM | 1 | 67,7 | 43 | 38,9 |
GİRDİLER | 3 | 69,6 | 68 | 42,3 |
Kurumsal Göstergeler | 8 | 89,5 | 95 | 50.6 |
İnsan Sermayesi ve Araştırma | 7 | 63,3 | 43 | 38,1 |
Altyapı | 6 | 65,1 | 68 | 45,7 |
Pazar karmaşıklığı | 7 | 67,5 | 57 | 47,8 |
İş karmaşıklığı | 3 | 62,6 | 75 | 29,3 |
ÇIKTILAR | 1 | 65,8 | 36 | 35,5 |
Bilgi-birikim ve teknoloji çıktıları | 1 | 69,1 | 46 | 27,6 |
Yaratıcı çıktılar | 3 | 62,5 | 31 | 43,4 |
Bu ana kriterler altında bu puanı almamıza neden olan, alt kriter karşılaştırmalarını sosyal medya hesaplarımda ve web sitelerimde[2] detaylı olarak değerlendirdim. Detay kriterler bazında detay değerlendirme tablosunu da yeniden verdim. Siz de lütfen detaylı inceleyin.
Burada sadece bütün alt kriterler bazındaki sonuçları değerlendirerek, bir özet değerlendirme yapmak istiyorum.
- Kamusal ve ekonomik alanda köklü yapısal değişikliklere ihtiyacımız var.
- Üniversiteye kayıt olma kriterinde çok iyiyiz. Ancak üniversitelerimiz daha fazla uluslararası öğrenci çekebilmeli
- Orta eğitimde PISA sonuçlarını, devletin harcamalarını ve öğretmen sayısını arttırmalıyız. Bu konuda çok şey söylendiği için ilave söylenecek ne kaldı bilmiyorum.
- Bilgi ve iletişim teknoloji alt başlığında e-devlet uygulamalarında iyi olsak bile, kullanım ve erişim de epey yol kaydetmemiz gerekiyor.
- Genel altyapı ve ekolojik sürdürülebilirlik kriterleri için de yapılacak çok şey var.
- İç pazar kriterinde Türkiye oldukça iyi iken, kredilere erişim ve yatırım ortamında mevcut girişimcileri korumak ile yeni girişimcileri geliştirmek adına epey yenilikçi çalışma yapması gerekiyor.
- Özel sektörün ar-ge harcamalarında ve patent ofislerinin yaygınlığı kriterlerinde epey iyi durumdayız. İnovasyona gönül veren bu öncü kuruluşları kutlamak gerek.
- İşbirliği kültürü, üniversite-sanayi işbirliği ve bilgi yoğun insan gücünün yetiştirilmesi, istihdamı ve kadınların iyi pozisyonlarda iş dünyasında varlığında daha gidecek yolumuz var.
- İşçi verimliliğinde Türkiye harika görünüyor, patent başvurularında idare eder, ancak bilginin değere ve kazanca dönüşmesi alanında çok yolumuz var.
- Tasarımlarımızı tescilleyerek çok iyi koruyoruz. Bütün yaratıcı tasarımcıları kutlarım. Bu alanda bir numarayız.
- Ticari marka başvurularında da çok iyiyiz. Yedinci sıradayız.
- Yaratıcı endüstrilerin ihracatında ve alan adlarında, wikipedia ve youtube a veri besleme alanında çok yolumuz var.
Sosyal medya hesaplarıma katkıda bulunun takipçilerimin katkı ve yorumlarlarını da aşağıda özetliyorum.
- Teknolojik genç girişimciler devlet destek ve teşviklerine daha kolay ulaşmalı ve bu genç girişimcilere daha mezun olmadan iş imkanları yaratılmalı
- Üniversite-Özel sektör iş birliğinin gelişitirilmesine yönelik politikalar geliştirilmeli
- ‘Hayallere yatıracak paramız da , vaktimiz yok’ anlayışından, ” siz inanıyorsanız bizce mümkün.” Anlayışına geçmek gerekli
- Kuluçka merkezleri yenilikçi genç girişimcilere, şirket yönetimi hizmeti de sunabilmeli
- Güçlü yenilik için, öncelikle özgür ve güçlü bir iş/düşünce ortamı olmalı.
- Sadece Teknoparklar, Ar-Ge merkezleri kurarak ne yazık ki inovatif bir ülke olamıyoruz. Eğitimden doğaya saygıya, yenilik sürecinin tüm bileşenlerine hak ettiği ölçüde önem verip, üzerine eğilmemiz gerekiyor.
Sizlerinde söyleyecek sözü varsa, iletişim bilgilerimden katkınızı gönderebilirsiniz.
İsviçre (2017) | Türkiye (Yıllar) | |||
Kriterler | 2017 Sırası | 2017 Puanı | 2017 Sırası | 2017 Puanı |
TOPLAM | 1 | 67,7 | 43 | 38,9 |
GİRDİLER | 3 | 69,6 | 68 | 42,3 |
Kurumsal Göstergeler | 8 | 89,5 | 95 | 50.6 |
Politik çevre | 3 | 94.7 | 95 | 40.5 |
Politikal kararlılık ve teror olmaması | 3 | 95.6 | 117 | 32.9 |
Hükümetlerin etkisi | 2 | 93,8 | 57 | 48,1 |
Düzenleyici çevre | 8 | 93,9 | 97 | 50,5 |
Düzenlemelerin kalitesi | 10 | 87 | 58 | 50,6 |
Kanunlar | 6 | 96,9 | 62 | 37,7 |
Kıdem tazminatı | 33 | 95,8 | 116 | 56,9 |
İş çevresi | 33 | 79,8 | 95 | 60,9 |
Şirket kurma kolaylğı | 58 | 88,4 | 65 | 87 |
Problemleri çözme kolaylığı | 42 | 62,6 | 106 | 35 |
Vergi ödeme kolaylığı | 17 | 88,5 | 92 | 60,8 |
İnsan Kaynakları ve Araştırma | 7 | 63,3 | 43 | 38,1 |
Eğitim | 28 | 58,6 | 72 | 45,5 |
Eğitim harcamaları | 46 | 46,5 | 59 | 43,1 |
Orta eğitimde devlet harcamaları | 23 | 31,3 | 84 | 14,5 |
Okul yaşam beklentisi | 30 | 70,8 | 24 | 73,1 |
PISA score-matematik, bilim ve okuduğunu anlama değeri | 13 | 79 | 49 | 41,2 |
Orta eğitimde öğrenci/öğretmen oranı | 17 | 92,6 | 81 | 61,2 |
Üniversite Eğitimi | 12 | 55,9 | 48 | 39,8 |
Üniversite eğitimine kayıt | 45 | 49,9 | 8 | 75,6 |
Bilim ve mühendislik mezunları | 45 | 42,1 | 50 | 39,6 |
Üniversite eğitimine dış ülkelerden gelen öğrenci -hareketlilik | 9 | 89,2 | 84 | 4,5 |
AR-GE | 6 | 75,4 | 38 | 29 |
Araştırıcılar | 17 | 54,2 | 46 | 13,9 |
GERD (Ar-ge harcamaları/GSYIH) | 7 | 68,9 | 37 | 23,1 |
Küresel AR_GE firmlarının ortalama harcaması | 3 | 94,3 | 29 | 51,2 |
QS üniversite sıralamasında ilk 3 üniversite | 3 | 84,4 | 41 | 28 |
Altyapı | 6 | 65,1 | 68 | 45,7 |
ICT (BIT) – Bilgi ve İletişim teknolojileri | 30 | 73,5 | 67 | 56,7 |
ICT ye erişim | 9 | 89,5 | 69 | 62 |
ICT kullanımı | 2 | 86,7 | 67 | 41,8 |
Hükümetlerin online hizmetleri (kamu kurumları ve ilk-öğretim web siteleri) | 64 | 60,1 | 64 | 60,1 |
e-devlet uygulamaları | 70 | 57,6 | 59 | 62,7 |
Genel altyapı | 18 | 51,7 | 76 | 34,6 |
Elektirik üretimi | 19 | 28,6 | 58 | 12 |
Lojistik performansı (Ticari lojistik profilleri) | 11 | 89 | 33 | 62,9 |
Yerel Sermayenin GSYIH oranı | 55 | 44,5 | 101 | 31,8 |
Ekolojik sürüdürülebilirlik | 2 | 70,1 | 59 | 45,7 |
Enerji kullanımının GSYIH oranı | 4 | 65,7 | 37 | 40,6 |
Çevresel performans | 16 | 86,9 | 87 | 67,7 |
ISO-14001 ÇYS sertifikası | 15 | 45,4 | 51 | 12,1 |
Pazar karmaşıklığı | 7 | 67,5 | 57 | 47,8 |
Krediler | 9 | 64,7 | 89 | 27,2 |
Kredilere erişim kolaylığı | 55 | 60 | 72 | 50 |
Özel sektöre yerel kredi imkanları | 6 | 69,3 | 36 | 31,5 |
Mikrofinans sağlayan kurumları sağladığı finansın GSYIH ya oranı | – | – | 76 | 0 |
Yatırım ortamı | 14 | 63,5 | 72 | 38,5 |
Başlıca yatırımcıların korunma kolaylığı | 89 | 50 | 22 | 70 |
Halka açık şirketler Pazar değeri | 3 | 96,8 | 55 | 11,2 |
Girişim sermayesi fırsatları | 10 | 57,2 | 73 | 2,6 |
Ticaret, rekabetçilik ve Pazar Ölçüsü | 23 | 74,4 | 14 | 77,9 |
Uygulanan ithalat vergi oranları | 1 | 100 | 70 | 81,4 |
Yerel rekabetçilik yoğunluğu | 38 | 73,2 | 11 | 81,3 |
İç Pazar büyüklüğü (satınalma gücü) | 37 | 62,1 | 17 | 74,4 |
İş karmaşıklığı | 3 | 62,6 | 75 | 29,3 |
Bilgi yoğun hizmetlerde istihdam | 3 | 93,2 | 72 | 35,2 |
Firmaların çalışanlara verdiği eğitimler | – | – | 54 | 33 |
özel sektörün toplam ar-ge harcamalarının GSYIH ya oranı | 6 | 56 | 34 | 13,7 |
özel sektörün kendi finanase ettiği ar-ge harcamalarının GSYIH ya oranı | 12 | 77,9 | 19 | 65,2 |
İleri seviyede-makamda çalışan Kadınlar | 28 | 52,6 | 70 | 23,4 |
İnovasyon bağlantıları | 4 | 57 | 96 | 21,2 |
Üniversite-sanayi ar-ge işbirliği | 1 | 80 | 60 | 41,1 |
Kümelenmeni gelişmesi | 13 | 68,9 | 54 | 47 |
Yurtdışı hibelerin Toplam Ar-ge harcamasına oranı | 43 | 20,3 | 85 | 1,8 |
Stratejik işbirliği/yabancı şirket ortaklıkları | 10 | 40,7 | 79 | 3,9 |
En az 2 ofisi olan patent bürosu varlığı | 1 | 100 | 35 | 5,8 |
Bilgi-birikim yayılımı | 5 | 56,3 | 65 | 32,7 |
Fikri haklar ödemeleri | 4 | 90,6 | 72 | 9 |
Yüksek teknoloji ithalatının toplam ithalat içerisindeki payı | 63 | 25,5 | 39 | 35,5 |
ICT hizmet ithalatı | 4 | 66,3 | 121 | 1,4 |
Yabancı yatırımların net girişi | 25 | 61 | 85 | 50,1 |
İş dünyasındaki araştırma personeli | 30 | 55,1 | 28 | 55,7 |
ÇIKTILAR | 1 | 65,8 | 36 | 35,5 |
Bilgi-birikim ve teknoloji çıktıları | 1 | 69,1 | 46 | 27,6 |
Bilgi-birikim yaratma | 1 | 85,8 | 33 | 28,8 |
kendi ülkesinde patent başvurusu | 5 | 94,8 | 29 | 19,4 |
Uluslararası patent başvurusu | 1 | 100 | 32 | 8,5 |
kendi ülkesinde faydalı model başvurusu | – | – | 12 | 48,1 |
Bilimsel ve teknolojik yayınlar | 3 | 81,5 | 43 | 24 |
1994-2004 arasında H indeksinde atama alan yayınlar | 9 | 66,8 | 36 | 24,9 |
Bilgi-birikim ETKİSİ | 13 | 49,1 | 47 | 34,6 |
İşçi verimliliğindeki büyüme | 94 | 35,4 | 43 | 53 |
Yeni firma kurulumu | 40 | 14,6 | 64 | 6,5 |
Toplam yazılım harcamalarının GSYIH daki oranı | 5 | 67,7 | 18 | 49,7 |
ISO-9001 KYS belgesi | 13 | 41,4 | 61 | 8,8 |
OECD sınflandırmasına göre orta-yüksek teknoloji çıktısı | 1 | 100 | 48 | 36,7 |
Bilgi-birikim YAYILMASI | 3 | 72,3 | 85 | 19,2 |
Fikri haklardan elde edilen kazanç | 4 | 86,3 | – | – |
Yüksek teknoloji ihracatı | 12 | 49,1 | 66 | 4,5 |
ICT hizmet ihracatı | 21 | 34,4 | 121 | 0,6 |
Yabancı yatırımcının direk yatırımlarının GSYIH ya oranı | 8 | 95,8 | 64 | 35,9 |
Yaratıcı çıktılar | 3 | 62,5 | 31 | 43,4 |
İntengible- maddi olmayan varlıklar | 5 | 65 | 6 | 64,7 |
Kendi ülkesinde ticari marka başvuruları | 21 | 40,7 | 7 | 62,5 |
Kendi ülkesinde tasarım tescili başvurusu | 13 | 54,3 | 1 | 100 |
ICT destekli iş modeli yaratma | 2 | 83,3 | 51 | 63,2 |
ICT destekli orgüt modeli yaratma | 10 | 76,2 | 73 | 50,8 |
Yaratıcı endüstriler mal ve hizmetler | 3 | 51,5 | 56 | 20,7 |
Kültürel ve yaratıcı hizmetlerin ihracatı | – | – | 79 | 0,3 |
Ulusal özellikte film üretimi | 7 | 62,4 | 58 | 9,2 |
Küresel eğlence ve medya pazarı | 2 | 98,7 | 41 | 7 |
yayın-baskı çıktıları | 58 | 14,9 | 67 | 11,9 |
yaratıcı malların ihracatı | 14 | 59 | 17 | 52,5 |
Online yaratıcılık | 5 | 68,6 | 53 | 23,5 |
Toplam Alan adı sayısının/16-69 yaş nüfüsa oranı | 12 | 60,5 | 36 | 12,2 |
ülke kodlu Alan adı sayısının/16-69 yaş nüfüsa oranı | 1 | 100 | 64 | 2 |
Wikipedia yıllık girdi sayısının/16-69 yaş nüfüsa oranı | 21 | 64,7 | 54 | 50,3 |
Youtube a yüklenen video sayısının/16-69 yaş nüfüsa oranı | 16 | 49,2 | 44 | 29,5 |
GII İsviçre- Türkiye 2017 Detay Değerlendirme Tablosu
Şimdi bir kaç ülke özelinde neyi daha iyi yapıyorlar diye bakalım. Özellikle doğudan iki ülke hakkında bilgi vermek isityorum. Sebebi ise bu kitabı okuyan herkesin gelişimine tanıklık ettiği ve iki farklı ideoloji (kapitalizm ve sosyalizm) ile yönetiliyor olmalarıdır.
Hepimiz Kore’nin değişimine tanıklık etmişizdir. Samsung, LG yi tanımayan yoktur. 1961 askeri darbe geçirmiş, bu darbe aslında ülkenin dönüşümünün mimarı olmuştur. 2000’lere gelindiğinde Güney Kore’de ileri teknolojik sektörlerin ekonomideki ağırlığı ön plana çıkmıştır. Kore modelinin başarısını sağlayan stratejik hedeflerini şöyle sıralayabiliriz. [3]
- Eğitime ağırlık vermek
- İleri teknoloji geliştirmeye odaklanmak
- Ulusal ar-ge sistemini bütün paydaşlara yaymak
- Özel sektörün ar-ge çalışmalarını teşvik etmek
- KOBİ lerin ar-ge çalışmalarını yoğun desteklemek
- Emek yoğun sektörleri ileri teknolojilere yönlendirmek
- Odak sektörler yaratmak
- Ulusal patent sayısını attırmak
10 yıl önce Çin hakkında ne düşüyordunuz? 1 TL’lik ÇİN den ithal ürünlerin satıldığı dükkanlar açılmıştı. Dünya Ekonomik Formu (WEF) Ar-ge Raporu çok önemli tespitlerde bulunuyor. [4]
- Çin, ABD’nin ardından dünyanın en büyük 2 trilyon dolarının yaklaşık %21’ini oluşturan araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) konusundaki ikinci en büyük harcamacı.
- Çin’in Ar-Ge harcamaları 2010 ve 2015 yılları arasında yıllık ortalama %18 oranında büyümüştür – ABD harcamalarından dört kat daha hızlıdır.
- ABD hala Ar-Ge konusunda daha fazla harcamaya devam etse de, Çin’in hızlı büyümesi önümüzdeki beş ila 10 yıl içinde başı çekmesi anlamına geliyor.
Bu konuda bizzat ABD’nin TUBİTAK’ı diyebileceğimiz NSF (National Science Foundation) tarafından 2018 değerlendirme raporundaki tespitler düşünmeye değer. [5]
- İnovasyon ve teknolojik gelişmelerin bir diğer kilit ölçütü de bilim ve teknoloji alanında öğrenim gören öğrenci sayısı. Çin bu alanda da ilerleme kaydediyor ve kalabalık nüfusu sayesinde şimdiden bu alanda ABD’yi geride bırakmış durumda.2000-2014 yılları arasında bilim ve mühendislik bölümlerinden mezun olan Çinli öğrenci sayısı 359 binden 1,65 milyona yükseldi. Aynı dönemde ABD’nin bu bölümlerden mezun olan öğrenci sayısı 483 binden 742 bine çıktı.
- Çin’in yeni nesil bilimcileri ayrıca süperbilgisayar ve daha küçük jet uçakları gibi ileri teknoloji alanlarında da çalışmalar yürütüyor. Ayrıca başka bir yerde üretilmiş karmaşık parçaların birleştirilmesi gibi daha geleneksel konularda da uzmanlaşıyorlar.
- İnovasyonun iki ana ölçütü bulunuyor: icatların sayısını gösteren patentler ve bu icatları ürünlere dönüştürmek için gerekli sermaye. Çin her iki alanda da gelişme kaydediyor olsa da halen ABD’nin gerisinde. ABD Patent ve Marka Ofisi tüm dünyadan mucitlere patent dağıtıyor. 2016’da ABD, Japonya ve AB’den gelen icatlara toplam 300 binin üzerinde patent verildi. 2000 yılında ABD’nin gelişmekte olan ülkelere verdiği patent oranı %1’in altındayken 2016’da bu oran %6’ya çıktı. Bunun önemli bir kısmını Çin (%4) ve Hindistan (%1) oluşturuyor.
- Risk sermayesi yatırımları aracılığıyla finansal desteğe ulaşmak, inovasyonu geliştirmek için gerekli en son parça. ABD tüm dünyadaki 131 milyar Dolar’lık risk sermayesi fonunun yarısından biraz fazlasını kendisine çekmiş durumda. Ancak bu alanda da hızla yükselen Çin, ABD’nin payının her geçen yıl azalmasına sebep oluyor. Çin’de yatırımlar 2016 yılında 3 milyar Dolar’dan 34 milyar Dolar’a yükseldi. Bu da Çin’in risk sermayesi fonunda sahip olduğu hissenin yüzde 27’ye çıkmasını sağladı.
Çin’in yeni geliştirdiği kuantum iletişim ağının, kriptografide çok büyük değişiklikler gerçekleştirmesi bekleniyor. Bilgisayarlar güçlendikçe, mevcut şifreleme yöntemleri gittikçe daha az güvenilir hale geliyor. Kuantum kriptografi, bunu çözmek için anahtar teknoloji olacak. Kısıtlayıcı internet politikaları ile bilinen Çin, yeni nesil internet iletişimini geliştirmeye öncülük ediyor gibi görünüyor. Proje ağustos ayı sonuna kadar başladığında Jinan kenti, Pekin-Şangay internetini artıracak bu kuantum iletişim ağının merkezi olacak. Bu çalışma, dünyanın ilk “saldırılamaz” internet iletişim ağı haline gelecek.[6] Çin ile yarışmak için ABD de süper bilgisayarlar üzerinde çalışıyor. 2013’ten bu yana dünyanın en hızlı bilgisayarı Çin’e aitti, 2016’da Çin 2 numarayı da aldı ve geçen yıl İsviçre’de üçüncü en hızlı bilgisayar kuruldu. Ancak bu, dünyanın en hızlı süper bilgisayarının şu anda Amerika Birleşik Devletleri sınırları içinde çevrimiçi olmasıyla değişecek. [7]
Ülkelerin inovasyon karnelerini değerlendirip yayınlayan başka kuruluşlar da var. Bu kurum ve kuruluşlar içerisinde yer alan, en önemli olanlarını aşağıda sizlerle paylaşmak istiyorum.
- Avrupa Birliği Raporu : Bu rapor 2000 yılından itibaren Avrupa Komisyonu’nun bir girişimi olan, ‘Girişim ve Endüstri Direktörlüğü-Enterprise and Industry Directorate General ile İnovayson Politikaları Geliştirme Bölümü- Innovation Policy Development’ oluşan bir ekip tarafından yayınlanmaktadır. Bu raporlar ‘Avrupa İnovasyon Skor tahtası’ – ‘European Innovation Scoreboars’ adı ile her yıl bir önceki yılın rakamları ile değerlendirmeyi içeren kapsamlı bilgileri içermektedir.[8]
2000 yılından bu yana göstergeler çok sayıda değişime uğramış ve 2017 yılında gelinen gösterge yapısı aşağıdaki gibi olmuştur. 2017 raporunda; göstergeler 27 adede çıkartılmıştır. Bu göstergeler;
- ÇERÇEVE Koşullar: Bu grupta, ilk-orta-üniversite ve doktora mezunları ile yaşam boyu eğitim istatistikleri ile, eko-sistem değerlendirilmektedir.İnsan Kaynakları, Cazip araştırma sistemleri, İnovasyon çevresi alt kriterleri eklenmiştir.
- Yatırımlar altında : Bu grupta, Ar-Ge harcamaları, risk sermayesi, girişim sermayesi, sermayeye erişim konuları ile sektör ar-ge harcamalarını, BIT harcamalarını, inovasyon harcamaları değerlendirilmektedir. Finans ve destekler ve Firma Yatırımları bu başlık altındadır.
- İnovasyon Faaliyetleri: Teknolojik, diğer alanlardaki inövatörler ve inovatörlerin kaynak verimliliği, İnovasyon yapan KOBİ ler, işbirliği yapan KOBİ ler, kamu-özel ortaklıkları ile patent, ticari marka, tasarım tescili sayıları da bu kapsamda değerlendiriliyor.
- Etki : Bu kriter altında orta-yüksek ile yüksek teknolojide çalışan işgücü, bilgi yoğun hizmetlerde çalışan işgücü, orta ve yüksek teknoloji ihracatı, yeni pazarlara giriş gibi konular değerlendirilmektedir.
Her sene bu rapor gelişerek yayınlanmakta ve ilgili ülkeye ait özel raporlar ile de detaylı bilgi vermektedir. 2020 hedef ve stratejileri hazırlanmadan önce bu göstergeler yeniden revize edilerek HORİZON 2020 programı başlatılmış ve hedefler bu raporun göstergelerine göre belirlenmiştir. Bu raporla ülkeler, çok düşük, düşük, orta, yüksek inovasyon gruplarına ayrılarak değerlendirilmektedir. AB’nin ortalama puanına göre gruplandırma yapılmakta ve bu ortalamadan yüksek puan alanlar, inovason liderleri olarak adlandırılmaktadır. Orta puan alanlar, inovasyon takipçileri olarak adlandırılmakta olup, düşük puan alanlar ise, ortalama innovatorler olarak adlandırılmaktadır. Çok düşük puan alanlar ise mütevazi adı altında değerlendirilmektedir. Son birkaç yıldır Çin’in AB’nin ortalama puanını yakalama konusundaki hızlı gelişimine dikkat çekilmektedir. 2017 raporunda, İnovasyon Liderleri; Danimarka, Finlandinya, Almanya, Hollanda, İsveç, İngiltere, israil ve Norveç iken, İnovasyon takipçileri; Avusturya, Belçika, Fransa, İrlanda, lüksemburg, Slovenya olarak sıralanmaktadır. Türkiye, ortalama inövatörler grubunda yer almaktadır. Ortalama inovatörler arasında, Kıbrıs, Çekoslavakya, Estonya, Yuanistan, Macaristan, İtalya, Litvanya, Malta, polonya, portekiz, İspanya ile Sırbistan bulunmaktadır. Mütevazi olarak adlandırılan grupta ise; Bulgaristan, Romanya ile Makedonya, Yogoslavya, Ukrayna yer almaktadır. İçinde yer aldığımız ülkeleri gördünüz mü bilmiyorum. Gördü iseniz, benim iç acıma eşlik ediyorsunuz demektir.
- OECD Bilim ve Teknoloji Sanayi Puanı : OECD ‘Science, Technology and Industry ScoreBoard-Bilim, Teknoloji ve Sanayi (BTS)’ Puan Tablosu’nun içerdiği 260’ı aşkın bilim, teknoloji, yenilik ve sanayi göstergesi, OECD ülkelerinin ve OECD üyesi olmayan başlıca ülkelerin çeşitli alanlardaki performansını göstermektedir. BTS Puan Tablosu hükümetlerin daha etkili ve verimli politikalar tasarlamasına ve istenilen hedeflere doğru ilerleme sürecini izlemelerine yardımcı olmak için hazırlanmaktadır. Aynı şekilde, OECD çok detaylı değerlendirmeleri içeren bu raporlara ilaveten, ülke değerlendirmeleri içeren ayrı raporları da yayınlamaktadırlar. En son 2015 de yayınlanmıştır. [9]
- Dünya Ekonomik Formu (WEF) Küresel Rekabetçilik Raporu : Bu rapor 2005 yılından bu yana ‘Global Competitiveness Report (GCI)’ adı ile yayınlanmaktadır. 2016-2017 raporunda 138 ülkenin değerlendirmesini detaylı inceleyebilirsiniz. İsviçre yine üst üste birinciliği almaktadır. Türkiye bir önceki sene 51 inci sırada iken, 2016-2017 raporunda ne yazıkki 55 inci sıraya gerilemiştir. Raporun değerlendirmesinde bu ülkeler 3 aşama olarak değerlendirilmekte, 3 aşama inovasyon bazlı ekonomiler olarak adlandırılarak 37 ülke (İsviçre, Almanya, Finlandinya, İsrail, Çin, ABD v.b) bu kategoride yer almaktadır. 2 aşama ise etkinlik bazlı ülkeler olarak adlandırılmaktadır. İkinci aşamadan üçüncü aşamaya geçiş sürecinde olan 17 ülke (Arjantin, Şili, Lübnan, Malezya, Meksika, Polonya, Slovakya, Uruguay arasında Türkiye’de bulunmaktadır. Bu indeks; 114 ölçek bazında çok sayıda uzman tarafından değerlendirilmektedir. Bu ölçekler 12 ana başlıkta gruplanmıştır. Bu başlıklar; kurumlar, altyapı, makroekeonomik çevre, sağlık ve ilk öğretim, yüksek öğretim ve yetiştirme, Malların Pazar etkinliği, İşgücü pazarı etkinliği, finansal Pazar gelişimi, teknolojik hazırlık, Pazar büyüklüğü, iş karmaşıklığı ve inovasyondur. Bu ölçekler 3 alt grup altında toplanarak değerlendirilmektedir. Bunlar; temel gerekler, etkinlik sağlayıcılar, inovasyon ve karmaşıklıklıktır. Kullanılan veriler ulusal ve uluslararası resmi kurumlardan alınmaktadır.
Ülkemin hakkettiği şekilde inovasyona dayalı kalkınmayı gerçekleştirebilmesi için, umudumu kaybetmeden biz neden örnek ülke olmayalım diye sorarak bu bölümü bitirmek istiyorum.
[1] Web site https://www.globalinnovationindex.org/about-gii#reports
[2] Web siteleri : www.mujgancetin.istanbul ve www.sistemyon.com.tr
[3] Hakan Gürsu, Sahi İnovasyon Neden Bize Bu Kadar uzak, Dost Yayınları, 2018
[4] Web sitesi https://www.weforum.org/agenda/2018/02/these-charts-show-how-china-is-becoming-an-innovation-superpower/
[5] National Science Board, Science & Engineering Indicators, Overview of the State of the U.S. S&E Enterprise in a Global Context, 2018
[6] Mert Çelik, 2017, Web sitesi http://inovasyon101.com/inovasyon-cinin-yeni-kuantum-iletisim-agi-hacklenemez-olacak/
[7] Avery Thompson, web site https://www.popularmechanics.com/technology/amp21239982/the-united-states-has-the-worlds-fastest-supercomputer-again/?__twitter_impression=true
[8] Hugo Hollanders & Adriana van Cruysen, ‘Rethinking the European Innovation Scoreboard: A New Methodology for 2008-2010, EU, 2010
[9] Web sitesi http://www.oecd.org/sti/scoreboard.htm