ULAKBİM ULUSAL AKADEMİK AĞ ve BİLGİ MERKEZİ ÖNERİSİ

.GİRİŞ

Bilim tarihi incelendiğinde de görüldüğü gibi insanların bilgiye erişim istemi bilimin oluşumu ile başlamış, bu erişimi sağlayacak enformasyon teknolojileri de giderek gelişmiştir. Ancak, bu teknolojiler son yıllarda hızla gelişen bilgisayar, mikroelektronik, bilgi saklama, işleme ve uzaktan iletişim teknolojileri ile etkileşerek hızlı bir dönüşüme uğramış, yeni ve daha geniş bir kapsam kazanmıştır. Bu gelişmenin artan bir ivme ile devam edeceği beklenmektedir. Ülkemizin de bu gelişmeye en kısa za

Eğitim ve araştırma sistemi, üniversiteler, kütüphaneler, bilgi arşivleri, araştırma kurumları ve bunları stratejik olarak yönlendiren ve parasal kaynak sağlayan kurumlar dahil olmak üzere bir bütündür. Bu sistemdeki gelişmeler bilgiyi anlama, özümseme ve giderek bilgi ve teknoloji üretir hale gelme sürecini doğrudan etkilemektedir. Bilgi sözcüğü sadec

e temel ve uygulamalı bilimler anlamında kullanılmamıştır; sosyal, beşeri ve doğa bilimlerini de kapsamaktadır. Kurulacak olan Ulusal Akademik Ağ (1) üzerinde sistemlerin birbirine bağlanması ile oluşacak etkileşimli ortam bilim ve teknoloji alanındaki çalışmaların kalitesinin yükselmesi ve yaygınlaşmasını sağlayacaktır. Ulusal Bilgi Merkezi üniversitelerdeki eğitim ve araştırmaların kalitesinin yükselmesine katkıda bulunacağı gibi, buna paralel olarak AR-GE kurum ve kuruluşlarına verdiği hizmetlerle ülkemizin bilim ve teknoloji alanında rekabet üstünlüğüne ulaşmasına aracı olacaktır.

Ulusal Akademik Bilgi Ağıatif oluşturmayıp, tersine bütün bu sistem ve örgütlenmeleri ulusal düzeyde birbirleriyle etkileşimli ve paylaşımlı kılarak etkin ve yaygın bir yapıya kavuşturmak için değerlendirilmesi gereken bir yapı önerisidir.

üzerinde hizmetlerini yerine getirecek olan bu Ulusal Bilgi Merkezi; mevcut sistemlere ve örgütlenmelere bir alternatif oluşturmayıp, tersine bütün bu sistem ve örgütlenmeleri ulusal düzeyde birbirleriyle etkileşimli ve paylaşımlı kılarak etkin ve yaygın bir yapıya kavuşturmak için değerlendirilmesi gereken bir yapı önerisidir. Yükseköğretim Kurulu Yayın ve Dökümantasyon Merkezi’ni işletme sorumluluğunun TÜBİTAK‘a devredilmesi görüşmeleri üzerine ve böyle bir devrin ancak ulusal bir akademik ağ alt yapısı üzerinde ve elektronik ortamda hizmet sunma biçiminde değerlendirilmesi yaklaşımı ile hazırlanmıştır. Böyle bir ulusal misyonun projelendirilmesinin bu merkezin hizmetlerinden yararlanacak kurumların işbirliği ve eşgüdümü ile uzun ve detaylı bir çalışmanın sonucu oluşturulması gereği açıktır. Ancak; Yükseköğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Merkezi’nin işletme sorumluluğunun TÜBİTAK‘a devrine ilişkin prensip kararlarının en kısa zamanda alınması ve merkezin kurulması için finansman tahmininin yapılması gereği, hızlı bir çalışmayı gündeme getirmiştir. Bu nedenle; hazırlanan bu rapor kesinlikle detaylı bir uygulama planı veya detaylı bir yapılabilirlik etüdü değildir, ancak bilgi merkezinin kurulma çalışmalarına yardımcı olacak bir dokümandır.

• Ulusal Bilgi Merkezi, Ulusal Akademik Bilgi
• Ağı üzerinde elektronik ortamda hizmetlerini verecek adem-i merkezi bir yapı çerçevesinde ve uzaktan kolay erişimli ve saydam bir teknoloji ile kurulmalıdır.
• İletişim ve bilişim teknolojilerinin hızla değişen yapısına ayak uyduracak bir yapıya göre donatılmalı, örgütlendirilmeli ve çalıştırılmalıdır.
• Kuruluş ve işletim aşamalarında
• Küreselleşen dünya enformasyon sistemlerine entegre olunabilmeli, bu bilgi merkezi aracılığı ile ulusal bilim ve teknolojinin uluslararası boyutlara taşınması sağlanabilmelidir.

Bu temel prensipler çerçevesinde hazırlanan bu rapor değerlendirilirken aşağıda yer alan temel varsayımlar ve kısıtlar dikkate alınmalıdır:

• Ulusal Akademik Ağ
• üzerinde yer alacak ve Ulusal Bilgi Merkezi’ni kullanacak kurumların kütüphane ve dokümantasyon merkezlerinin alt yapısı, bilgi birikimi, hizmet olanakları ve süreli yayın koleksiyonları ayrıntılarına inilememiştir.

büyüme ve işletme stratejileri incelenememiştir.

• Detaylı yapılabilirlik etüdleri için gerekli olan ülkemizdeki kütüphane ve dokümantasyon merkezlerinin mevcut koleksiyonları (süreli yayın, CD-ROM vb.) ve bunlara ilişkin gerçekleşen ve planlanan bütçe değerleri incelenmemiştir.
• Elektronik bir ortamda hizmet verecek böyle bir merkezin asgari düzeyde de olsa bulundurması gereken basılı süreli yayın koleksiyonuna ilişkin detaylı çalışmaların yapılabilmesi için gerekli olan, mevcut koleksiyonlardaki basılı süreli yayınların kullanım oranları bilgilerine erişilememiştir. Dolayısı ile dünyada şu anda elektronik ortamda yayınlanan süreli yayınların ulusal düzeydeki istek dağılımı da t
• Bilgi merkezinde kullanılacak olan yazılım ve donanım bedelleri değerlendirilirken yaklaşık olarak bugünkü değerler dikkate alınmış, başka seçenekler veya daha ucuza temin edilebilirliği ayrıntılarına inilememiştir.

Bu kısıtlar ve prensipler çerçevesinde bu rapor; böyle bir bilgi merkezinin kurulmasına ilişkin temel noktaları ele almak, görüş ve değerlendirmelere sunulmak üzere hazırlanmıştır. Bu temel noktalar ve yatırım planlarının kabul görmesi durumunda, ayrıntılı bir eylem planının hazırlanmasına başlanacaktır.

2.AMAÇ

Ulusal Bilgi Merkezi’nin amacı, üniversite, kamu ve özel AR-GE birimleri ve ülkenin bilim-teknoloji-sanayi politikalarını belirleyen kurumların gereksinim duydukları bilgi ve belgelere en hızlı ve etkin şekilde erişimini sağlamaktır.bilgi ve belgelere “elektronik tarama sistemleri” aracılığı ile ulaşılmasını sağlayacak ve ulusal boyutta koordinasyon görevini de üstl

B u merkez aynı zamandabilgi ve belgelere “elektronik tarama sistemleri” aracılığı ile ulaşılmasını sağlayacak ve ulusal boyutta koordinasyon görevini de üstl

Bu amaca yönelik olarak bu merkezin aşağıdaki hizmetleri vermesi planlanmaktadır:

• Enformasyon teknolojileri kullanılarak bilginin kullanımı ve aygınlaştırılmasına yönelik; bilgi erişim, belge erişim ve ulusal veritabanları başlıklarında toplanan ürün ve hizmetlerin sunulması,
• İlgili kurum ve kuruluşlar arasında eşgüdüm ve işbirliği sağlanarak; ulusal akademik ağ üzerinde yeralan bilgi ve dokümantasyon merkezlerine ilişkin politika ve standartların belirlenmesi,
• Bilgi ve belge sağlama hizmetlerine ilişkin dünyadaki teknolojik gelişmelerin izlenmesi, kullanıcılara aktarılması ve buna yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi,
• Dünyadaki benzer kuruluşlarla iletişim kurularak uluslararası işbirliğinin ve bilgi alışverişinin sağlanması

. ‘nin hizmet kapsamında;

Üniversiteler,

Milli Kütüphane,

Kamu AR-GE birimleri,

Bilim – teknoloji – sanayi politikalarını belirleyen kurumların kütüphane ve dokümantasyon birimleri veya bilgi merkezleri,

Özel AR-GE birimleri,

yer almalıdır.

4.BİLGİ MERKEZİ HİZMET VE ÜRÜNLERİ

Tarihin ilk çağlarından itibaren insanlar kendilerinin sahip olmadıkları bilgileri öğrenmek ve kullanabilmek için çaba gösterdiler. Önceleri bu bilgilere doğrudan erişim söz konusuydu. Bilgiler arttıkça ve çeşitlendikçe bunlara doğrudan erişim sorun olmaya başladı. Bilgi arayan kişileri, istedikleri bilgilere yönlendiren “abstrakt ve indeks dergileri” oluşturuldu. Bunların elle taranması ile istenilen bilginin kaynak ve adresleri tesbit ediliyordu. Bilgisayar teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak bu “abstrakt ve indeks dergileri” elektronik formda bilgisayarlara yüklendi ve veritabanları oluşturuldu. Bu veritabanları bilgisayarlarla taranarak bilgi kaynaklarına çok daha kısa sürede erişim sağl

andı. Bu nedenle bilgi merkezleri ve kütüphanelerin amaçlarından biri de dünyadaki bilgi ve belgelere hızlı ve etkin erişimi sağlarken, erişim maliyetlerini de mümkün olduğunca düşürmek olmalıdır.

Bilgi ve belge erişiminde kullanılan yöntemin verimliliği kullanım sıklığı ve zaman duyarlığına bağlıdır (5). Aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi;

• Kullanım sıklığı ve zaman duyarlığı düşük durumlarda talep üzerine belge temini yolu izlenmelidir.
• Kullanım sıklığı yüksek, zaman duyarlığı düşük durumlar için, süreli yayın koleksiyonu bulundurulmalıdır.
• Kullanım sıklığı düşük, zaman duyarlığı yüksek durumlar için çevrim-içi erişim kullanılmalıdır.
• Kullanım sıklığı ve zaman duyarlığı yüksek durumlarda kompakt-disk erişim kullanılmalıdır.

Bu prensipten yola çıkılarak oluşturulac

ak Ulusal Bilgi Merkezi, içinde bulunduğumuz enformasyon çağının gereklerine uygun olarak ulusal eğitim ve araştırmaların kalitesinin yükselmesine katkıda bulunmak, ülkemizin bilim ve teknoloji alanında rekabet üstünlüğüne ulaşmasına yardımcı olmak için aşağıdaki hizmet ve ürünleri sunmalıdır.

Enformasyon çağı olarak da adlandırılan yaşadığımız çağda ve küreselleşen dünyada üretilen çok fazla sayıdaki bilgiden gereksinim duyduklarımızın seçilmesinde çeşitli erişim olanakları kullanılmaktadır.

Ulusal Bilgi Merkezi‘nde hizmete sunulacak olan bu erişim olanakları; opean Community – BELÇİKA

sayılabilir. Kullanım sıklığı düşük, zaman duyarlığı yüksek durumlar için yukarıda adı geçen vb. bilgi merkezlerinden çevrim-içi erişim olanağı kullanıcıların hizmetine sunulacaktır.

• Kompakt disk (CD-ROM) erişim
• : Günümüzde bilgi erişim için kullanılan CD-ROM veritabanları geniş kapsamlı bilgiyi aktarmada daha ekonomik ve güvenilir bir ortam olarak tercih edilmektedir. Abonelik yoluyla alınan CD-ROM’ların istenilen sayıda kullanımı mümkün olduğundan kullanıcı sayısı arttıkça birim kullanım maliyeti düşmekte ve çok sayıda kullanımlar için çevrim-içi erişime göre daha ekonomik olmaktadır. Bilgi Merkezi’nde çok kullanılan konular için CD-ROM veritabanları koleksiyonu bulundurmak, az sayıda talep edilen konular için çevrim-içi erişimden yararlanmak uygun olacaktır.

lundurmak, az sayıda talep edilen konular için çevrim-içi erişimden yararlanmak uygun olacaktır. ROM okuyuculu sistemlerden 3-5 kat daha hızlı bir bilgi erişimi sağlayan bu sistem aynı zamanda daha güvenilir bir kullanım ortamı sağlamaktadır.

Ulusal anlamda hizmet verecek Ulusal Bilgi Merkezi

‘nin kullanıcı memnuniyetini maksimum düzeyde sağlayabilmesi için böyle bir sisteme ihtiyacı vardır. Bu sistemden faydalanacak kullanıcılar, istedikleri yerde (evlerinde veya bürolarında) istedikleri zamanda (yılın 365 günü, günün 24 saatinde) kolayca tarama yapabilecekler ve istedikleri bilgilere kolayca ulaşabileceklerdir. Ancak, kullanıcıların tarama teknikleri konusundaki bilgi ve deneyim eksikliklerinde ve karmaşık sorgulamalardaki karşılaşabilecekleri güçlüklerin giderilmesinde hizmet vermek üzere, Ulusal Bilgi Merkezi bünyesinde çeşitli konularda yayın taraması yapacak bir konu uzmanları grubu da bulunacaktır. Ulusal Bilgi Merkezi‘nde kullanıcı kuruluşların önerileri de dikkate alınarak seçilecek; temel, uygulamalı ve sosyal bilimleri kapsayacak bir CD-ROM koleksiyonunu bulundurulacaktır. Akademik ağ üzerinde yeralan tüm uç kullanıcılar merkezdeki bu sisteme : kullanıcılarının erişmek isteyeceği belgelerin tam metinlerinin en hızlı ve etkin biçimde sağlanması merkezin görevlerindendir. Ekonomik değerlendirmeler de dikkate alınarak bu alanda verilecek hizmet türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: , : Dünyadaki eğilim, tüm kütüphanelerdeki basılı süreli yayınların azaltılarak bilgi ve belgelere elektronik ortamda erişimin sağlanmasıdır. Çeşitli alanlardaki elektronik süreli yayın (Electronic Journal) sayısı her geçen gün artmaktadır. Belgelere geleceğin elektronik kütüphanelerinde erişme olanağı, basılı süreli yayın koleksiyonunu azaltacaktır. Bu nedenle merkezde bulundurulması planlanan basılı süreli yayınların seçiminde gözönüne alınacak ilkeler aşağıda verilmiştir: Ulusal Bilgi Merkezi‘ni kullanacak kütüphane ve dokümantasyon merkezlerinde dağıtılmış olarak bulunmalıdır. Bu dağıtımın yapılmasında konu, kullanım sıklığı ve belgelere erişim kolaylığı kriterleri dikkate alınmalıdır.Yükseköğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Merkezi’nde bulunan süreli yayınların dağıtılmasında, Ulusal Bilgi Merkezi ve ağ üzerindeki üniversite, kütüphane ve dokümantasyon merkezlerinin bulunduracağı basılı süreli yayınların seçilmesinde bu kuruluşların temsilcilerinin katılacağı bir danışma kurulunun önerilerinin dikkate alınması büyük önem taşımaktadır. Böylece basılı süreli yayınların alımındaki duplikasyonlar mümkün olan en aza indirilecektir. Bunun sonucunda hem ülke kaynaklarının optimum kullanımı sağlanacak hem de adem-i merkezi bir yapı oluşacaktır. Böyle bir yapı içindeUlusal Bilgi Merkezi, sadece anılan kütüphanelerde tutulmayan ancak ülke çapında bulundurulması gerekli olan süreli yayınları hizmete sunacaktır. Ülke çapında dağıtılmış olarak bulunan yabancı süreli yayınları takibi ve erişimi, elektronik ortamda hazırlanacak bir toplu katalog aracılığı ile sağlanmalıdır Yurtiçinde bulunan kütüphane ve dokümantasyon merkezlerinden sağlanamayan belgeler; kullanıcının seçimine göre bedeli karşılığı posta, faks veya elektronik posta ile yurtdışından sağlanacaktır. Belgelerin bir merkez üzerinden sağlanması durumunda belgenin temin edileceği merkezle yapılacak özel anlaşmalarla toplam maliyet, istem sayısının artması nedeniyle aşağı çekilebilecektir. aracılığıyla dünyadaki bilgilere elektronik ortamda erişim sağlanacaktır. Ancak bugün Türkiye genelinde üretilen bilimsel ve teknik araştırmalara aynı kolaylık ve hızda erişmek mümkün olmadığından ulusal veritabanlarının bir an önce oluşturulması ve elektronik ortamda erişiminin sağlanması bir zorunluluktur. Ulusal Bilgi Merkezi‘nin önemli bir görevi de ulusal veritabanlarının hazırlanmasıdır. Bunun sonucunda bilgi birikiminin ülke genelinde yayılmasının yanısıra, benzer konularda çalışanlara araştırma ortaklığı ve işbirliği imkanları yaratılabilecek, ulusal bilim ve teknolojinin gelişmesine büyük katkı sağlanabilecektir. Enformasyon Hizmetleri Müdürlüğü bünyesinde, Türk Bilim Adamları ve araştırıcıları tarafından üretilen bilgileri biraraya toplayarak erişimini kolaylaştırmak ve hızlandırmak amacıyla 1990 yılında başlatılmış olan ulusal veritabanları hazırlama çalışmaları devam etmektedir. Bu veritabanları şunlardır;

• Ulusal Bilgi Merkezi
• kurulduğunda çalışmaları devam eden bu veritabanları merkez bünyesinde çeşitlendirilerek devam ettirilecek ve ulusal akademik ağ üzerinden kullanıma açılacaktır. ayrıca, ilgili kurum ve kuruluşlarda hazırlanacak veritabanlarının ulusal ve uluslararası boyutta kullanılabilirliği için standartların saptanması ve koordinasyonun sağlanması ile yükümlü olacaktır.

Anılan hizmetlerin sürekliliği açısından

Ulusal Bilgi Merkezi hizmetlerinden yararlanacak olan kurumlar arasında politika ve standartların oluşturulması ve gözden geçirilmesi ancak ve ancak bu kurumların eşgüdüm ve işbirliği ile mümkündür. Bunun sağlanabilmesi için Ulusal Bilgi Merkezi tarafından düzenli olarak sempozyum, panel ve kollokyum gibi aktiviteler düzenlenmelidir. Bu aktiviteler sonucunda oluşacak görüş ve politakaların ışığında Ulusal Bilgi Merkezi çalışmalarına yön vermelidir. ünyadaki teknolojik gelişmelerin izlenmesi ve ağ üzerindeki kullanıcılara aktarılması için eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi Ulusal Bilgi Merkezi’ningörevlerindendir. Böylelikle, enformasyon hizmetleri teknolojilerindeki gelişme ve yenilikler yaygınlaşacaktır.

Aynı hizmetleri veren uluslararası merkezlerle kurulacak ilişkilerle, ülkemizin uluslararası arenada yer alması sağlanacaktır. Böylelikle

, Ulusal Bilgi Merkezi uluslararası işbirliğinde önemli bir misyonu üstlenmiş olacaktır.

Bu kuruluş Fransa’da TÜBİTAK misyonuna yakın bir kuruluş olan Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi CNRS (Center National de la Recherche Scientifiqui) in bir alt birimi olan

Bilimsel ve Teknik Enformasyon Enstitüsü, INIST (Institut de L’Information Scientific et Technique) Ulusal Bilgi Merkezininyapısını ve işlevlerini gösteren en iyi örneklerden birisidir (8).

6~

INIST’in ürettiği ve erişime sunduğu veritabanları ise;

• PASCAL bilim, teknolo
• ji, tıp alanındaki bilgileri kapsar. ve INIST’ in tüm ürün ve hizmetlerini pazarlar.

Bu kuruluşun kaynakları; Fransa Naney’de 18.000 m2’lik bir alana yerleşmiş bir enstitüdür, bilgisayar ağlarıyla Paris bürosuna bağlıdır. Bünyesinde 440 kaliteli uzman personele sahiptir. Bunlardan 100 adedi konu uzmanı veritabanı indeksleme işini yürütür. Tüm dünyadan 10.000.000 civarında bibliyoğrafik belgeye ulaşım olanağı vardır. Koleksiyonu Fransa içinde yayınlanan tüm periyodikler, bilgisel tezler, araştırma raporları ve konferans sunularını kapsar.

5.2. CABI

CAB International (Commonwealth Agricultural Bureaux International) İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerini kapsayan uluslararası bir kuruluştur. Ürün ve hizmetlerini pazarlayarak mali açıdan bağımsız kalır. Misyonu gelişmeyi destekleyecek olan bilimsel bilginin oluşturulması, yaygınlaştırılması ve uygulanması yoluyla dünyadaki tüm insanların yaşam ve refahlarının geliştirilmesidir. Kapsamına aldığı konular tarım, ormancılık, insan sağlığı, doğal kaynakların idaresi ve gelişmekte olan ülkelerin ger

eksinmelerine yönelik çalışmalardır (9).

5.3. ELISA

Bu merkezlere başka bir örnek ELISA – AUSTRALIA (Avustralia Electronic Library and Information Service) ‘dir.

Merkezin misyonu üniversitedeki öğretim, eğitim ve araştırma konularında gereksinme duyulan enformasyon hizmetlerinin hazırlanma ve sunulmasında en iyiye ulaşmak olarak tanımlanmıştır.

6.ÖNERİLEN ALT YAPININ DEĞERLENDİRİLMESİ

nin amaçladığı hizmetleri yerine getirebilmesi için Tablo 1’de Önerilen Ulusal Bilgi Merkezi harcamaları değerlendirildiğinde toplam beş yılda harcanacak olan 19,625,000.- ABD dolarının Enformasyon Hizmetleri Müdürlüğü bilgi erişim hizmetlerinin yıllara göre dağılımından (Şekil-2) ve Yükseköğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Merkezi‘nin hizmetlerine ilişkin bilgilerden (Tablo-2) yararlanılmıştır. alan ve ağ üzerindeki diğer merkezlerde olmayan süreli yayınlardan, başvuru sıklığı da gözönüne alınarak seçilecek yaklaşık 1800-2000’i Ulusal Bilgi Merkezi‘nde bulundurulmalıdır. Süreli yayınlar elektronik olarak yayımlandıkça basılı yayın alımı azaltılarak elektronik dergi aboneliğine geçilmesi planlanmaktadır. Ulusal Bilgi Merkezi’nde bulundurulan yayınlardan karşılanacak, ülke genelinde bulunamayanlar Ulusal Bilgi Merkezi kanalıyla yurt dışından sağlanacaktır. İlk yıllarda tam metinler posta, fax veya elektronik posta ile alınacaktır. Elektronik dergi aboneliğinin artması yurt dışından belge teminini giderek azaltacaktır. Ancak abone olunacak elektronik dergi başlıkları tam olarak bilinemediğinden maliyet tablosunda toplam halinde gösterilmiş ve seneler bazında sabit bir rakam öngörülmüştür. Bu tahmin yapılırken Yükseköğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Merkezi’nin hizmetlerine ilişkin bilgilerden yararlanılmıştır. (Tablo-2 ve Tablo-3) için sunucu, istemci, yazıcı, tarayıcı gibi donanımların büyük bir kısmı 1996 yılında tamamlanmalı, 1998 ve 2000 yıllarında artan hizmet ve personele uygun ilaveler yapılmalıdır.

Yükseköğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Merkezi

ve TÜBİTAK Enformasyon Hizmetleri MüdürlüğüODTÜ ile birlikte başlatmış olduğu TR-NET projesi ile bu teknolojilerin ülke çapına yaygınlaştırılması konusunda önemli adımlar atmıştır. Ulusal Bilgi Merkezi kurulmasında bu kurumların önemli katkıları olacaktır.

Ulusal Bilgi Merkezi

‘nin kurulması ve işletilmesi öncesinde ülke kaynaklarının optimum kullanımına yönelik olarak aşağıdaki temel konuların dikkate alınması önem kazanmaktadır. lenecek standart ve ilkelere uyumun azami düzeyde sağlanmasını temin edecek yükümlülükler ve sorumluluklar belirlenmelidir. nin kurulabilmesi için gerekli yatırım giderleri merkezi bir bütçe tahsisi ile tek elden yürütülecek şekilde organize edilmeli, işletme giderleri için oluşum içinde yer alacak kurumların aldıkları hizmetleri oranında mali katkılarının sağlanması konusunda bir sistem geliştirilmelidir. üzerinde hizmetini yerine getirecek olan böyle bir merkezin akademik ağın işletme ve teknik sorumluluğunu alacak birim ile eşgüdümü çok önemli hale gelmektedir. Bu nedenle böyle bir proje hayata geçirilirken ve daha sonrası için akademik ağ ve bilgi merkezine ilişkin çalışmaların mümkün olduğu kadar aynı çatı altında yapıacute;landırılmasında yarar vardır.

Ulusal Akademik Ağ

üzerinde çalışacak, önerilen alt yapıya sahip Ulusal Bilgi Merkezi’nin getirileri aşağıdaki gibi özetlenebilir. Ulusal Bilgi Merkezi’nin kurulması, etkin ve hızlı bir şekilde işletilmesi, gelişmiş ülkelerle aramızdaki bilgiye ulaşım uçurumunu kapatırken, ülkemizde de büyük şehirler ve Anadolu’daki en uç birimler arasındaki bilgi erişim farkını yok edecek, eğitim ve teknoloji alanlarındaki atılımlara zemin hazırlayacaktır. Ulusal Bilgi Merkezi aracılığı ile bilimsel ve teknik bilgi alışverişinde bulunabileceklerdir. Böylece üniversite-sanayi- kamu işbirliği arttırılmış olacaktır. nde hazırlanacak olan ülkemizin bilim adamları ve araştırıcılarının özgün çalışmalarından derlenecek Ulusal Veritabanlarının kullanımının yaygınlaşması ile eğitim ve araştırmaların nitelik ve nicelikleri artacak, böylece ülkemizin bilimsel ve teknolojik rekabet gücü yükselecektir. aracılığı ile dünyadaki bilgi merkezleri ve üniversite kütüphaneleri ile iletişim sağlanarak ülkemizin bilgi birikimi artacak, diğer ülkelere bilgi transferi yapılabilecektir. Bütün bu gelişmeler ülkemizin uluslararası etkinliğinin de artmasına yol açacaktır. nin birikim ve olanaklarının akademik ağ üzerinden ülke çapında ortak kullanıma açılması makro ölçekte yatırım maliyetlerini en aza indirerek yararlanma alanını genişletecek ve böylece ülkemizin kısıtlı imkanları gözönüne alındığında önemli bir kaynak tasarrufu sağlanacaktır.

1. Ulusal Akademik Ağ Önerisi Bilgi Teknolojileri Dizisi, no 9, TÜBİTAK- BİLTEN, 1996

Conferance Proceedings OECD and TÜBİTAK Publication, p:175, 1993